Калі вам давядзецца ехаць цягніком з г. Магілёва ў бок Оршы і любавацца праз акно відамі, то, праязджаючы прыпынак Савеленкі, вы абавязкова заўважыце прыгожы каменны будынак храма, обсаджаны цудоўнай ліпавай алеяй. Гэта – прыходская царква ў імя велікамучаніка і Перамоганосца Георгія ў вёсцы Высокае (Старое Высокае – так пісалі ў даўніну) Шклоўскага раёна.
Гістарычных звестак аб праваслаўным прыходзе вёскі Высокае захавалася няшмат. Па расказах старажылаў, на месцы гэтага храма некалі стаяла драўляная царква, але з часам яна прыйшла ў нягоднасць і была разабрана
. Як кажуць і пішуць мясцовыя краязнаўцы, у 1903 годзе ў Высокім пабудаваны цяперашні мураваны будынак на грошы імператара Мікалая ІІ. Ёсць нават дакументальныя пацверджанні таго, што царская сям'я бывала тут: фота, дзе князёўна Вольга трымае маленькую дзяўчынку на станцыі Савеленкі». У той час храм быў раскошным, распісаным фрэскамі, з мармуровай падлогай і мноствам вялікіх пісаных абразоў.
Дата – 1903 год – стала агульнапрынятай па адносінах да дадзенага храма ў публікацыях апошніх дзесяцігоддзяў. Аднак нядаўна знайшлося сведчанне дарэвалюцыйных «Магілёўскіх Епархіяльных Ведамасцей», дзе кажуць, што чын вялікага асвячэння Георгіеўскай Высоцкай царквы здзейсніў Праасвяшчэнны епіскап Магілёўскі і Мсціслаўскі Сцяфан (Архангельскі) восенню 1905 года.
Недалёка ад храма знаходзіцца невялікі пагорак, на якім растуць бярозкі. Як сцвярджаюць некаторыя мясцовыя жыхары, на гэтым месцы размяшчаюцца пахаванні святароў, якія служылі ў дадзеным прыходзе. Ёсць яшчэ магіла святара – айца Міхаіла – на мясцовых могілках (бацюшка быў пахаваны ў 1937 годзе, калі прыходу ўжо не існавала).
Вядома яшчэ, што з 1887 года ў вёсцы Высокае дзейнічала царкоўна-прыходская школа. Размяшчалася яна ў спецыяльна пабудаваным будынку, якое, як кажуць старыя людзі, стаіць і цяпер. Законанастаўнікам ў канцы 19-га стагоддзя быў мясцовы святар Мікалай Шафраноўскі. Вучняў было 25 хлопчыкаў і 2 дзяўчынкі. На пасадзе настаўніка складаўся Абакум Верабей.
Пасля рэвалюцыі 1917 года прыходская царква ў Высокім была зачынена (ў 1928 або 1934 годзе). Адраджэнне парафіі пачалося ў канцы 1941 года. Яшчэ раней, у жніўні 1941 года па ініцыятыве мясцовых жыхароў адкрыўся прыход Спаса-Праабражэнскага храма ў горадзе Шклове. Служыў там святар – айцец Васіль – па просьбе жыхароў Высокага рэкамендаваў псаломшчыка Хведара Наліваючы (родам з Рыжкавіч) да пасвячэння ў святы сан. Архіепіскап Магілёўскі і Мсціслаўскі Філафей (пражываў у акупацыю ў Менску) здзейсніў хіратоніі - і з 21 лістапада 1941 года ў Высоцкай парафіі сталі здзяйсняцца набажэнствы.
Пасля Вялікай Айчыннай вайны ў СССР змянілася палітыка дзяржавы ў адносінах да Царквы. Было дазволена адкрыццё некаторых храмаў. Тады ў 1946 годзе прыход у Высокім зарэгістраваўся згодна з савецкім заканадаўствам. Па дадзеных на 1947 год у Высоцкую парафію ўваходзіла 9 вёсак Каменналаўскага с/с Шклоўскага раёна з насельніцтвам каля 1300 чалавек.
У 1949 годзе настаяцель Высоцкай царквы святар Феадор Налівай па прашэнні быў звольнены за штат. На працягу чатырох гадоў у парафіі змянілася некалькі настаяцеляў. Час быў складаны.
У 1953 годзе настаяцелем Георгіеўскай царквы ў Высокім быў прызначаны ігумен Нікан (Марук), які служыў да гэтага ў Жыровіцкім манастыры, а затым у парафіях былой Баранавіцкай вобласці.
У канцы 1950-х гадоў пачаўся новы віток ганенняў на Царкву, і ўлады вырашылі зачыніць прыход у Высокім. Гэта праводзілася пад маскай патрабаванняў мясцовых жыхароў – працаўнікоў калгаса «Чырвоны Кастрычнік». Аформілі паперы, што калгасу вельмі трэба будынак пад клуб. Вернікі спрабавалі пратэставаць, пісаць скаргі ва ўсе інстанцыі, аж да Масквы – Хрушчову і Касыгіна. Скаргу вернікаў падпісала каля 800 чалавек. Аднак усё было дарэмна. У пачатку 1962 года Магілёўскі аблвыканкам зачыніў праваслаўны храм у вёсцы Высокае. У будынку быў уладкаваны склад угнаенняў (салетры), а затым – калгасны клуб.
Апошні настаяцель Высоцкай царквы – архімандрыт Нікан (Марук) – жыў на тэрыторыі закрытага Высоцкага прыходу да смерці ў пачатку 1970-х гадоў. Пахаваны бацюшка на Мышакоўскіх могілках г. Магілёва.
Пытанне аб вяртанні царквы с. Высокае вернікам зноў стала падымацца ў 1988 годзе. Аднак мясцовыя ўлады не аддалі храм пад падставе таго, што гэта ўстанова культуры, а на яго рамонт ужо выдаткаваныя вялікія сродкі.
Толькі 10 кастрычніка 2003 года будынак былой царквы ў Высокім вярнуўся ў рукі новастворанай праваслаўнай абшчыны, якая занялася адраджэннем дадзенага прыходу. У 2003 годзе храм адноўлены пратаірэем Сергіем Лебедзем, і зноў расчыніў дзверы для вернікаў.
Спачатку тут нават не было электрычнасці, і першыя набажэнствы праводзіліся ў цемры, пры свечках. Але з тых часоў многае змянілася. Цяпер храму ёсць чым ганарыцца. Была праведзена рэстаўрацыя і добраўпарадкаванне, устаноўлены дубовыя крыжы на храме, прывезена спецыяльна вырабленая для яго Галгофа. Тут ёсць і цудатворныя іконы. Так, абраз Божай Маці «памочніца ў родах» цудам захаваўся пры пажары ў доме мясцовай жыхаркі і неаднаразова дапамагаў сем'ям, якія доўга не маглі абзавесціся дзецьмі. Гонарам храма з'яўляецца музей са старадаўнімі фотаздымкамі, богаслужэбнымі кнігамі. У 2003 годзе тут адбылося знамянальная падзея – на Каляды ўпершыню было праведзена начное набажэнства.
Наш зямляк Сяргей Харланцьеў воляю выпадку пабываў у Свята-Георгіеўскім храме ў вёсцы Высокае і пачуў там гучанне званоў. У любой званіцы званы павінны быць падабраныя гарманічна, каб іх ноты складалі прыгожы, збалансаваны звон. У Высокім жа званы гучалі уразнабой, і Сяргей Уладзіміравіч прапанаваў пратаірэю Аляксандру Шылаву сваю дапамогу: адвезці званы ў Маскву, каб спецыяліст наладзіў іх. У майстэрні Іллі Драздзіхіна, паслухаўшы высокскія званы, сказалі, што ў дадзенай званіцы не хапае двух званоў, і прапанавалі падабраць іх.
Сяргея Уладзіміравіча пры гэтым зацікавіў незвычайны звон асаблівага гучання. Як аказалася, ён – адзіны з калакольні падмаскоўнай царквы 19 стагоддзя. І пасля доўгіх узгадненняў ўдалося яго набыць. Ён ідэальна падышоў для званіцы ў Свята-Гергіеўскім храме, які цяпер радуе вернікаў прыгожым звонам.
Храм святога велікамучаніка Георгія Перамоганосца ў Старым Высокім – асаблівы і падабаецца не толькі мясцовым жыхарам, але і шклаўчанам, магілёўцам, якія прыязджаюць сюды на набажэнствы, якія праводзяцца па вялікіх святах. Ён добра праглядаецца з вокнаў цягнікоў, якія ідуць па кірунку з Магілёва і назад, і дзівіць усіх сваёй прыгажосцю.
1. Старое Высокое. Свято-Георгиевская церковь, 1903 г. // Фотоэнциклопедия Беларуси [Электронный ресурс] : сайт. – Режим доступа: http://www.fotobel.by/mogilyovskaya-oblast/staroe-vysokoe. – Дата доступа: 06. 06.2017.
2. Данилова, О. Шкловчанин дарит колокола храмам района / Ольга Данилова // ШкловInfo [Электронный ресурс] : портал районной газеты «Ударны фронт». – Режим доступа: http://shklovinfo.by/articles/society/shklovchanin-darit-kolokola-khramam-rayona. – Дата доступа: 05.06.2017.
3. Лебедь, С. Восстановление Свято-Георгиевской церкви / Сергий Лебедь // Казачество Республики Беларусь [Электронный ресурс] : сайт. – Режим доступа: http://kazak.by/index.php/home/41-events/294-restoration-of-st-georges-church. – Дата доступа: 05.06.2017.